Pierwsi polscy osadnicy przybyli do Dobrzyk 20 maja 1945 r., było to kilka rodzin wracających z tułaczki wojennej. We wsi (noszącej wówczas niemiecką nazwę Weinsdorf) mieszkało też kilku polskich robotników przymusowych, wśród nich nauczycielka
Helena Mioduszewska.
To z jej inicjatywy
już 1 września 1945 r. rozpoczęła swoją działalność
szkoła, jako pierwsza powojenna placówka na ziemi Zalewskiej i jedna z pięciu
w powiecie. Lekcje odbywały się wówczas w domu, gdzie później zamieszkał Michał
Ogonowski, gdyż we właściwym budynku szkoły stacjonowali żołnierze. Uczniowie byli
w bardzo zróżnicowanym wieku i pochodzący z różnych stron Polski, co było efektem
wojny i okupacji, a potem przyjazdu ich rodzin na Ziemie Odzyskane. Stopniowo
uporządkowano właściwą szkołę położoną obok drogi Zalewo - Susz z lewej strony.
Wówczas kierownictwo placówki objął Józef Mioduszewski, brat Heleny. Warto
nadmienić, iż trzecia z rodzeństwa Mioduszewskich - Kazimiera, była założycielką
(w 1946 r.) i długotrwałą kierowniczką szkoły w Jerzwałdzie. Personel nauczycielski
zasiliło rodzeństwo Kostrzewów: Elżbieta i Reinhard, którzy byli autochtonami
pochodzącymi spod Stawigudy. Reinhard Kostrzewa zasłynął jako organizator życia
kulturalnego na wsi. Organizował inscenizacje, w których brali udział dorośli i dzieci,
pięknie też malował. Przedstawienia wystawiano w wiejskiej świetlicy położonej naprzeciw szkoły. Niestety, świetlica ta z powodu bezmyślności ludzi po pewnym czasie została zdewastowana.
Od 1950 r. szkoła działała już jako pełna siedmioklasówka. Rok szkolny 1953/54 przynosi duże zmiany w kadrze nauczycielskiej. Odchodzą Kostrzewo wie, a na ich miejscu rozpoczynają pracę: Janina Kamińska, E. Kruszewska i Lucjan Złotkowski; kierownikiem jest nadal Józef Mioduszewski.
Następne zmiany zachodzą w roku szkolnym 1955/56. Odchodzi kierownik Mioduszewski i nauczyciel Złotkowski. Kierownictwo szkoły obejmuje młody absolwent liceum pedagogicznego - Stanisław Parzęcki, który będzie je piastował do 1975 r. Ze starej kadry pozostała Janina Kamińska, a dochodzą nauczyciele: Maria Głowacka i Helena Tomczyk. W następnym roku odchodzi Helena Tomczyk, a na jej miejsce zaczyna pracować pochodzący z Dobrzyk Jan Nidzgorski, który będzie pracować w niej do emerytury w 1990 r., a od 1975 r. także jako dyrektor. Jako siedmioklasowa szkoła z czterema nauczycielami będzie funkcjonować do 1964 r. Do tego czasu pracowali w niej jeszcze: Jan Skrajda (3 lata), Justyna Lewczyk (5 lat), Jan Lichacz (1 rok), Bronisława Dziurdzia (1 rok). W roku szkolnym 1961/62 podejmuje pracę Stanisław Bulski, który przepracowuje w niej do emerytury w 1991 r.
Rok szkolny 1964/65 przynosi zmianę w postaci zwiększonej do pięciu nauczycieli kadry. Zasila ją absolwent szkoły w Dobrzykach - Witold Lewicki. Nowy przełom to rok 1966/67 - wprowadzenie ośmiolatki. Zwiększa się obsada nauczycieli do sześciu osób. Odchodzi do innej szkoły pracująca tu trzy lata Maria Homza - Nike, zaczynają natomiast pracę absolwentki liceum pedagogicznego, a także szkoły w Dobrzykach: Mirosława Kobus i Krystyna Słomiana. Godnym uwagi jest fakt istnienia przy placówce Szkoły Przysposobienia Rolniczego, powołanej w roku szkolnym 1965/66. Przedmiotów zawodowych uczyli w niej inżynierowie rolnictwa z pobliskich PGR, a ogólnokształcących - nauczyciele szkoły. W czwartym roku funkcjonowania szkoła ta została rozwiązana z powodu małej liczby uczniów.
• Dobrą tradycją szkoły w Dobrzykach było organizowanie Dnia Dziecka na wyspie Czaplak. Po raz pierwszy taki wyjazd nastąpił 1 czerwca 1964 r. Przeżycia dla dzieci nie do opisania. Po pierwsze, przejazd na wyspę brodem z Polajn. Przewoźnicy,
to ojcowie dzieci, którzy udostępnili swoje konie i wozy. Ileż pisków, gdy woda sięgała stóp małych pasażerów! A sam pobyt na wyspie to też nie lada atrakcja: wędkowanie, różne zawody sportowe dla dzieci i ich rodziców, bufet z napojami, kanapkami i słodyczami, który przyjechał wraz z kierowniczką miejscowego Klubu Rolnika. Taki dzień to mnóstwo wrażeń. Wyspa Czaplak była miejscem wypoczynku uczniów szkoły jeszcze wielokrotnie.
Ciekawa inicjatywa nauczycieli to sportowe spotkania kilku szkół z okazji Dnia Sportu, co miało miejsce na początku czerwca. Spotykały się społeczności szkolne Dobrzyk, Jerzwałdu i Tabor na zmianę w poszczególnych miejscowościach, do których zawodnicy i ich opiekunowie dojeżdżali rowerami. W ten sposób zacieśniały się więzi między nauczycielami, uczniami i ich rodzicami, a i rywalizacja była bardziej ekscytująca.
W 1973 r. następuje zasadnicza zmiana w bazie mieszkaniowej dla nauczycieli. Zostaje wykupiony dom od Bronisława Kobusa i przeznaczony na Dom Nauczyciela, w którym uzyskuje się dwa rodzinne mieszkania z centralnym ogrzewaniem, wodą, wc. Podobny remont przeprowadzono w mieszkaniu dyrektora szkoły, przez co i szkoła uzyskuje częściowo bieżącą wodę. W tym też roku zostaje zlikwidowana czteroklasowa Szkoła Podstawowa w Matytach z powodu małej liczby dzieci,
Zmienia się obwód szkolny w Dobrzykach, zostaje poszerzony o miejscowości: Kupin, Półwieś, Witoszewo, Gajdy, a także, na prośbę rodziców, uczniów z Siemian. Szkoła liczy teraz ponad 240 uczniów pracujących w 12 oddziałach.
Corocznie organizuje się wiele wycieczek dla uczniów klas młodszych i starszych, by poznawali ciekawe miejsca naszego kraju. Tradycją stały się konkursy ekologiczne klas trzecich całej gminy, szkoła współpracuje też z Parkiem Krajobrazowym Pojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylewskich z siedzibą w Jerzwałdzie. Uczniowie jeżdżą tam na lekcje i ścieżki dydaktyczne, pracownicy siedziby Parku odwiedzają szkołę z prelekcjami.
Z inicjatywy nauczycielki przyrody, Krystyny Gajcy, w drugiej połowie października szkoła organizuje imprezę środowiskową, Święto Pola. Po raz pierwszy było to 19 października 2002 r. W jej przygotowanie angażują się nie tylko dzieci, ale i ich rodzice. Występy artystyczne, sportowe, zmagania na wesoło rodziców i dzieci, wspólne śpiewy, a także konkursy na „kartoflanego dziwaka", czy „jarzynowego potwora" oraz stoiska poszczególnych klas z różnymi potrawami i eksponatami z pól, sadów i ogrodów obejmują to widowisko. Integrują szkołę ze środowiskiem, pokazują jak bogata jest nasza ziemia, czym nas obdarza i dlaczego należy traktować ją z szacunkiem. W br. taka impreza odbędzie się już po raz trzynasty. Corocznie towarzyszy jej inne hasło, np. „Od ziarenka do bochenka", „Plon niesiemy plon".
Odwiedzają ją redaktorzy lokalnych gazet, a nawet jedną z imprez z 27 października 2007 r. nagrywała TVP Program III, a relacja pojawiła się z „Panoramie".
14 października 2003 r. z okazji Dnia Edukacji Narodowej nastąpiło otwarcie pracowni komputerowej, jest to nowy etap w życiu szkoły, obecnie bez komputerów w bibliotece czy klasie trudno sobie wyobrazić naukę. Kilka lat szkoła była organizatorem „Przeglądu Jasełek" w gminie. Jasełka i spotkania opłatkowe w grudniu to również tradycja szkoły. 22 grudnia 2004 r. na takim spotkaniu kolędy i pastorałki zaśpiewał chór złożony z nauczycieli, 9 stycznia 2005 r. chór wystąpił również w Gminnym Ośrodku Kultury w Zalewie wspierając akcję WOŚP Jerzego Owsiaka.
W 2008 r. Rada Rodziców wyszła z inicjatywą, by w szkole zorganizować gimnazjum. Głosowanie wśród rodziców wykazało prawie 100% poparcie, kadra nauczycieli była przygotowana, a z powodu zmniejszania się liczby dzieci były też wolne pomieszczenia. I tak rok 2008/09 to pierwszy rok Zespołu Szkół w Dobrzykach z dwiema klasami gimnazjum. Inicjatywa rodziców była słuszna, gimnazjaliści kontynuują naukę w szkołach średnich z dobrymi efektami. W b.r. Zespół Szkół w Dobrzykach rozpoczyna ósmy rok pracy; solidnej, zwykłej, znów kalendarz imprez, wycieczki, imprezy środowiskowe, współpraca z rodzicami...
Jest to inna szkoła niż ta z 1945 r. - z piękną salą gimnastyczną, bogatą biblioteką, pracowniami, wykształconą kadrą nauczycieli, ale zawsze przyjazna uczniom, ich rodzinom, pracownikom. Pewnie dlatego absolwenci wracają tu, by pracować. Do nich należą nauczyciele: Jan Nidzgorski, Witold Lewicki Krystyna Słomiana (Głażewska), Mirosława Kobus (Kosek), Halina Śledzik, Bożena Frańczuk (Rafalska), Agnieszka Śledzik (Helwak), Krystyna Wolak (Gajcy) oraz inni pracownicy szkoły: Bożena Tetkowska (sekretarka) Wacław Truszkowski (konserwator)- Irena Szczur (Jaskulska) - kucharka; Teresa Kosek (Wnukowska), Barbara Nidzgorska Wioletta Grzebieniak (Płatek) - intendentki; Maria Niewiadomska (Zaniewska),' Daniela Niewiadomska (Graczyk), Halina Kmita (Radka), Anna Kulik - sprzątaczki.
A i ci pochodzący z innych miejsc, gdy zaczynają pracę w tej szkole to pozostają w niej na dłużej, a najczęściej do emerytury. To takie przyjazne miejsce.
Halina Śledzik
Notka biograficzna o autorce:
Halina - Weronika śledzik, ur. w Winowie (obecnie Dobrzyki), absolwentka Szkoły Podstawowej w Dobrzykach z 1961 r. Ukończyła Liceum Pedagogiczne oraz Uniwersytet Gdański (geografia).
W zawodzie nauczycielskim przepracowała 43 lata, w tym 41 lat w Szkole Podstawowej w Dobrzykach, ostatni rok - już w Zespole Szkół.
Fotografie zamieszczone w artykule pochodzą z kolekcji autorki.
